Ξέρει μέρες να σου πει στόμα όμως δεν έχει, όταν έχει πόδια δεν πάει πουθενά και φεύγει δίχως πόδια όταν το σόι μας φορά τα γιορτινά

  Αυτή είναι η κυρά Σαρακοστή που μέχρι, όχι και πολύ παλιά, κοσμούσε όλη τη περίοδο της μεγάλης Σαρακοστής τα σπίτια των Ελλήνων. Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα έθιμα της χώρας μας τη περίοδο της νηστείας προ του Πάσχα με την παρουσία της να εμπεριέχει συμβολισμούς για τον αγώνα των χριστιανών στη περίοδο της μεγάλης Σαρακοστής και τη προσμονή για την Ανάσταση και το Πάσχα.

    Η μεγάλη Σαρακοστή, η σπουδαιότερη νηστεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα με διάρκεια αρχικά έξι εβδομάδες και στην πορεία προστέθηκε ακόμη μια, σύνολο εφτά (50 ημέρες). Σαρακοστή ονομάζεται προς υπενθύμιση των σαράντα ημερών προσευχής του Ιησού στην έρημο πριν υποστεί τη σταύρωση για χάρη των ανθρώπων και ασκεί τους πιστούς στην εγκράτεια και τη περισυλλογή των ψυχικών τους δυνάμεων. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς το έθιμο της κυρά Σαρακοστής, διότι τίποτα επάνω της
δεν είναι τυχαίο, ίσως.

    Αποτελεί ένα είδους ημερολόγιο από την καθαρά Δευτέρα μέχρι και την ημέρα του Πάσχα. Τα εφτά της πόδια υποδεικνύουν τις εφτά εβδομάδες που διαρκεί η νηστεία πριν τη μεγάλη γιορτή και μετά τη καθαρά Δευτέρα, κάθε Κυριακή της αφαιρείται και ένα πόδι. Έτσι γνωρίζει κανείς πόσο ακόμα απομένει αλλά και σε ποια Κυριακή της νηστείας βρίσκεται.

    Οι πιστοί την φαντάστηκαν με τα χέρια σταυρωμένα όπως συνήθως στέκουν οι ασκητές της Εκκλησίας υπενθυμίζοντας και υποδηλώνοντας τη συνεχή προσευχή που απαιτούν οι ημέρες που διανύουμε. Επίσης δεν της έβαλαν ποτέ στόμα, προκειμένου να θυμούνται πως δεν πρέπει να τρων όσα συνήθιζαν προ της νηστείας αλλά και για να μη μιλάνε και τόσο, προκειμένου να προσεύχονται νοερά αποφεύγοντας λόγια περιττά που βλάπτουν τον πνευματικό τους αγώνα.

    Με το σταυρό στο μέτωπο να συμβολίζει τον λόγο ύπαρξής της δείχνει το μέσω που υποστηρίζει τον πιστό και σημείο θυσίας του Χριστού προκειμένου να δίνει δύναμη σε όλους, η κυρά Σαρακοστή από μόνη της είναι μια σιωπηλή, σοβαρή και επιβλητική παρουσία που λέει πολλά τελικά.

    Άλλοτε τη συναντά κανείς φτιαγμένη από ύφασμα, άλλες φορές από αλεύρι και νερό και άλλες πάλι σχεδιασμένη σε χαρτί. Κάπου την έχω συναντήσει κεντημένη με απίστευτη μαεστρία και εφτά κουδουνάκια στο κάτω μέρος της φούστας της και ομολογώ πως δεν έχω δει καλύτερη. Παρ' όλα αυτά, παρακάτω αναρτώ τη συνταγή για όσους θέλουν τη κυρά Σαρακοστή τους φτιαγμένη από ζύμη και ένα εθιμοτυπικό τραγούδι που έλεγαν κάποτε όσοι συμμετείχαν στη ζύμωση ή τη κατασκευή της.

Καλή Σαρακοστή και καλό Πάσχα!

Απλή η συνταγή της κυρά Σαρακοστής

δεν τρώγεται και βάζουμε μπόλικο αλάτι για να διατηρηθεί όλες αυτές τις ημέρες.

Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 160° C στον αέρα.

Βάζουμε τα υλικά για το ζυμάρι σε ένα λεκανάκι (Αλεύρι, μπόλικο αλάτι και νερό μέχρι να γίνει μια ελαστική και ωραία ζύμη.

Πλάθουμε την Κυρά Σαρακοστή με το ζυμάρι φτιάχνοντας το σώμα, τη φούστα, το πρόσωπο, τα πόδια της, τη διακοσμούμε όπως θέλουμε (καρύδια, αμύγδαλα, κ.α.) και τη βάζουμε σε ένα ταψί το οποίο έχουμε στρώσει με λαδόκολλα.

Ψήνουμε για 20 με 30 λεπτά. Μας ενδιαφέρει να στεγνώσει και όχι να «ψηθεί».

Η κυρά Σαρακοστή

(τραγούδι)

Την κυρά Σαρακοστή που' ναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι ένα σταυρό

μα το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό.

Και τις μέρες τις μετρούσαν με τα πόδια της τα επτά

κόβαν ένα τη βδομάδα μέχρι να ρθει η Πασχαλιά.

Την κυρά Σαρακοστή Όλοι φτιάξτε την μαζί

Με αλεύρι και νερό Έτοιμη είναι στο λεπτό!

Πόδια πρέπει να έχει εφτά Τις εβδομάδες να μετρά!

Στόμα δεν έχει! Ξέρεις γιατί; Κάνει νηστεία αυστηρή

Μέχρι του Πάσχα την Κυριακή.